Ücretsiz Blogger Temalarında Gizlenen JavaScript Kodları (Obfuscation, Packer ve Eval)

Ücretsiz Blogger Temalarında Gizlenen JavaScript Kodları (Obfuscation, Packer ve eval)

Ücretsiz Blogger temaları, özellikle yeni blog açanlar için hızlı ve pratik bir çözüm sunar. Ancak bu temaların kod kısmına girildiğinde çoğu kullanıcının dikkatini çeken ortak bir durum vardır: Ne işe yaradığı belli olmayan, karmaşık ve silindiğinde temayı bozan JavaScript kodları. Genellikle tek satırdan oluşan, harf ve rakam yığınları gibi görünen bu kodlar, özellikle footer bölümünde sıkça karşımıza çıkar.

Bu durumun temelinde JavaScript obfuscation yani kod karartma yöntemi yer alır. Obfuscation, kodu tamamen gizlemek değil, okunmasını ve anlaşılmasını zorlaştırmak anlamına gelir. Kod tarayıcıda normal şekilde çalışır ancak kullanıcı açısından ne yaptığı kolayca anlaşılmaz. Ücretsiz Blogger temalarında bu yöntem çoğunlukla tema üzerinde kontrol sağlamak veya belirli alanlara müdahaleyi engellemek amacıyla kullanılır. Örneğin footer kısmında yer alan linkleri değiştirdiğimizde.

Kod karartma işlemi genellikle packer adı verilen bir yöntemle yapılır. Packer, okunabilir JavaScript kodunu alır, sıkıştırır ve yazı (string, yani metin) haline getirir. Bu aşamadan sonra kod, satır satır incelenebilecek bir yapıdan çıkar ve tek parça karmaşık bir blok haline gelir. Blogger kullanıcılarının “bu kod ne işe yarıyor?” demesinin temel sebebi de budur.

Bu karartılmış kodun çalışabilmesi için eval devreye girer. Eval, yazı halinde duran bu kodu alır ve tarayıcıya bunu gerçek JavaScript kodu gibi çalıştırmasını söyler. Yani ücretsiz Blogger temalarında gördüğümüz birçok gizli yapı şu mantıkla çalışır: Kod önce karartılır, sonra metne dönüştürülür ve eval sayesinde arka planda çalıştırılır. Kullanıcı için karmaşık görünen bu yapı, tarayıcı için sıradan bir işlemdir.

Bu yöntemlerin kullanılması her zaman kötü niyetli olmak zorunda değildir. Bazı temalarda sadece footer bağlantılarının silinmesini engellemek veya temanın izinsiz değiştirilmesini zorlaştırmak için tercih edilir. Ancak kod gizli olduğu için kullanıcı, temasında tam olarak nelerin çalıştığını bilemez. Asıl risk de burada başlar.

Kötü niyetli kişiler tarafından hazırlanmış veya sonradan müdahale edilmiş temalarda, bu gizlenmiş JavaScript kodları farklı amaçlarla kullanılabilir. Siteye kullanıcının bilgisi dışında reklam eklenebilir, arka planda çalışan scriptlerle ziyaretçiler başka sitelere yönlendirilebilir ya da özellikle mobil cihazlarda rahatsız edici reklamlar gösterilebilir. Tüm bunlar site sahibinin kontrolü dışında gerçekleşir.

Bununla birlikte bu tür gizli kodlar, siteyi ziyaret eden kullanıcıların davranışlarını izleyebilir. Hangi sayfaya girildiği, ne kadar süre kalındığı veya hangi bağlantılara tıklandığı gibi bilgiler fark edilmeden üçüncü taraf sistemlere gönderilebilir. Bu durum hem ziyaretçi gizliliği hem de site sahibinin sorumluluğu açısından ciddi bir problemdir.

Bazı ücretsiz Blogger temalarında ise gizlenmiş kodlar, siteyi istenmeyen yönlendirmelere açık hale getirir. Ziyaretçi siteye girdikten birkaç saniye sonra başka bir sayfaya yönlendirilebilir. Bu durum kullanıcı deneyimini bozar ve arama motorlarının siteye olan güvenini olumsuz etkiler. Daha da riskli senaryolarda, tema ilk kurulduğunda zararsız gibi görünse bile belirli bir süre sonra farklı kodlar çalışmaya başlayabilir. Çünkü karartılmış yapı sayesinde temaya uzaktan müdahale edilebilecek alanlar bırakılmış olabilir.

Bu noktada sıkça sorulan bir soru var: Bu kadar gizlenmiş kodlar çözülebilir mi? Evet. Kod karartma, kodu yok etmez. Tarayıcı tarafından çalıştırılan her kod, doğru yöntemlerle tekrar anlaşılır hale getirilebilir. Eskiden bu işlemler ciddi teknik bilgi ve zaman gerektirirken, günümüzde yapay zeka bu süreci büyük ölçüde kolaylaştırmıştır. Yapay zeka, karartılmış JavaScript yapılarını analiz edebilir, kodun ne yaptığını ayırt edebilir ve daha sade, okunabilir bir hale getirebilir.

Bu konuyla ilgili kişisel bir deneyimimi de paylaşmak istiyorum. Daha önce bu başlık altında bir yazı yayımlamış, ücretsiz Blogger temalarındaki gizlenmiş kodların nasıl çözülebileceğinden bahsetmiştim. Hatta bazı sitelerde, bu tür karartılmış veya şifrelenmiş kodların düzenlenebilir hale getirilebildiğini de anlatmıştım. O yazı beklediğimden fazla ilgi gördü ve ciddi tepkiler de aldı.

Tepkilerin büyük bölümü “kodları çözmek etik mi, değil mi?” tartışması etrafında döndü. Ancak burada çoğu kişinin gözden kaçırdığı önemli bir nokta vardı. Blogger dünyasında tema satan ya da dağıtan herkes gerçekten tema üreticisi değil. Bazı kişiler, temaları başka kaynaklardan alıp kendi üretimiymiş gibi sunuyor ve üzerine sonradan gizlenmiş kodlar ekliyor. Bu kodlar bazen kontrol sağlamak, bazen reklam eklemek, bazen de kullanıcıyı kısıtlamak amacıyla kullanılıyor.

Bu yüzden mesele sadece kod çözmenin etik olup olmaması değil. Asıl mesele, kullanıcıya şeffaf olmayan şekilde gizli kodlar eklenmesi. Bir tema gerçekten sıfırdan üretilmişse ve geliştirici emeğini korumak istiyorsa, bunu açık şekilde belirtmesi gerekir. Ancak başkasının temasını alıp üzerine gizli scriptler ekleyerek kullanıcıyı kısıtlamak, etik tartışmasını tamamen farklı bir noktaya taşır.

Bir site sahibinin, kendi sitesinde nelerin çalıştığını bilmek istemesi son derece doğaldır. Gizlenmiş kodların ne işe yaradığını anlamaya çalışmak, kötü niyetli bir davranış değil; aksine bilinçli bir kullanıcı refleksidir. Özellikle reklam ekleyen, izleme yapan veya yönlendirme içeren kodlar söz konusuysa, bu farkındalık daha da önem kazanır.

Sonuç olarak, ücretsiz Blogger temalarında yer alan gizlenmiş JavaScript kodları sadece teknik bir detay değil; aynı zamanda bir güven ve şeffaflık meselesidir. Obfuscation (karartma), packer (paketleme) ve eval (çalıştırma) yöntemleriyle oluşturulmuş bu yapılar, bilinçli kullanıldığında sorun yaratmayabilir. Ancak kontrolsüz ve kullanıcıdan gizli şekilde kullanıldığında, sitenin performansını, güvenilirliğini ve uzun vadeli başarısını ciddi şekilde etkileyebilir. Blogger kullanıcıları için en sağlıklı yaklaşım, bu kodların varlığının farkında olmak ve siteyi bilinçli şekilde yönetmektir.

Google Blogger kullanan dostlarıma tavsiyem, mümkünse Blogger’ın kendi hazır temalarını tercih etmeleri yönünde olur. Ancak hepimizin bildiği gibi bu temalar her zaman ihtiyaç duyulan özellikleri karşılamayabiliyor. Bu noktada ücretli ve hazır temalara yönelmek gayet doğal.

Tema satın almadan önce dikkat edilmesi gereken en önemli konu ise tema tasarımcısıyla iletişime geçmektir. Temanın içinde karartılmış, gizlenmiş ya da şifrelenmiş JavaScript kodları olup olmadığını açıkça sormakta fayda var. Eğer böyle bir yapı yoksa ya da ne amaçla kullanıldığı net şekilde açıklanıyorsa, temayı gönül rahatlığıyla satın alıp kullanabilirsiniz.